آسیای میانه
آسیای میانه یا آسیای مرکزی سرزمین پهناوری در قارة آسیا است که هیچ مرزی با آب های آزاد جهان ندارد. اگرچه مرزهای دقیقی برای این سرزمین تعریف نشده است، اما معمولاً آن را دربرگیرنده کشورهای امروزی ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، قزاقستان، قرقیزستان می دانند. اغلب سرزمین های دیگری چون افغانستان، شمال شرق ایران، مغولستان، کشمیر، شمال و غرب پاکستان، و گاه ترکستان شرقی در غرب چین و جنوب سیبری در روسیه نیز شامل آسیای میانه می شوند.
به بخشی از آسیای میانه که در میان دو رود آمودریا و سیردریا جای دارد در منابع کهتر عربی و فارسی « ماوراءالنهر » (و در فارسی فرارود) گفته می شد. به بخشی از شمال و شرق آسیای میانه در دوره هایی « ترکستان » هم می گفته اند.
آسیای میانه در طول تاریخ با کوچ نشینان و جادة ابریشم یادآوری شده است و مانند جاده ای برای پیوند مردم، جابجایی کالاها و اندیشه ها بین اروپا، خاورمیانه، آسیای جنوبی و آسیای شرقی بوده است. آسیای میانه در قدیم و از آغاز تاریخ از پنج سرزمین مرگیانا (مرو)، باختر (باکتریا)، سغد، خوارزم، و سکاستان تشکیل شده بود که مردمانشان ایرانی تبار بودند و به زبان های ایرانی میانه سخن می گفتند و این سرزمین ها در دوران باستان به مرور بخشی از شاهنشاهی ایران شدند.
زردپوستان ترک تبار و ترک زبان از اوایل سده ششم میلادی از ناحیه مغولستان امروزی به سمت غرب حرکت کرده و طی سده های متمادی به مناطق مختلف آسیای میانه وارد شدند. ترک تبارها در طول تاریخ آسیای میانه بیشتر در مناطق بیرون از شهرها کوچ نشینی می کردند و شهرها تا مدت های مدید بیشتر قلمرو زندگی ایرانی تباران و فارسی زبان ها بود.
ایده نامیدن این مناطق به عنوان یک منطقه جغرافیایی با نام آسیای میانه یا آسیای مرکزی در سال 1843 میلادی توسط الکساندر فون هومبولت، جغرافیدان آلمانی مطرح شد. برای حد و مرز جغرافیایی این منطقه هنوز تعریف کامل و مشخصی وجود ندارد.
زبان های رایج و رسمی در آسیای میانه ترکمنی، ازبکی، تاجیکی، قزاقستانی، قرقیزی و تاتار هستند، همچنین حدود 6 میلیون نفر گویشگر زبان روسی نیز در آسیای میانه هستند.
مساحت کل منطقه آسیای میانه حدود 4.003.400 کیلومترمربع است. که حدود 61.551.945 نفر در آن زندگی می کنند و تراکم جمعیت در هر کیلومتر مربع 15 نفر است.
نویسنده: 
تبادل
لینک هوشمند