قوه مقننه در جمهوری اسلامی ایران

قوه مقننه جمهوری اسلامی ایران دارای دو بخش است مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان، فرایند قانون گذاری در جمهوری اسلامی ایران ابتدا در مجلس شورای اسلامی انجام می شود، سپس این مصوبات به شورای نگهبان رفته و در صورت تصویب این شورا مصوبات اجرا می گردد.

مجلس شورای اسلامی

مجلس شورای اسلامی در ایران وظیفه قانون گذاری و نظارت بر دولت را دارد. رئیس قوه مقننه یا قانونگذاری همان رئیس مجلس شورای اسلامی است که از میان نمایندگان مجلس با رأی اعضا به صورت سالانه انتخاب می شود. مجلس شورای اسلامی دارای 290 عضو است که اعضای آن از میان کسانی که شورای نگهبان صلاحیت آنها را تأیید کرده، به وسیله مردم از راه انتخابات انتخاب می شوند و مدت نمایندگی آنها چهار سال است.

بر پایه اصل 64 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، عده نمایندگان مجلس شورای اسلامی دویست و هفتاد نفر است و از تاریخ همه پرسی سال 1368 خورشیدی، از هر 10 سال، با در نظر گرفتن عوامل انسانی، سیاسی، جغرافیایی و نظایر  آنها حداکثر 20 نفر نماینده می تواند اضافه شود.

همچنین زرتشتیان و کلیمیان هر کدام یک نماینده و مسیحیان آشوری و کلدانی مجموعاً یک نماینده و مسیحیان ارمنی جنوب و شمال هر کدام یک نماینده انتخاب می کنند. محدوده حوزه های انتخابیه و تعداد نمایندگان را قانون معین می کند.

شورای نگهبان

شورای نگهبان دو کار عمده دارد که عبارتند از:

1. گزینش از میان داوطلبان نامزدی انتخابات ( ریاست جمهوری، مجلس، ... ) و معرفی نامزدهای مجاز به شرکت در انتخابات؛ به این ترتیب تنها نامزدهایی مجاز به برگزیده شدن خواهند بود که برابر سیاست های رهبر و مجلس خبرگان رفتار کنند.

2. بررسی قانون های تصویب شده در مجلس از نظر مغایرت نداشتن آنها با مقررات اسلامی؛ هر قانون برای اجرایی شدن باید در آغاز به وسیلة این شورا تأیید شود.

اعضای شورای نگهبان 6 حقوقدان، که توسط رئیس قوه قضائیه به مجلس شورای اسلامی معرفی و توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی انتخاب می گردند، و 6 فقیه، که مستقیماً توسط رهبر تعیین می شوند، هستند.

با قلم پروفسور دکتر محرم سعیدی