دریاچه ارومیه

دریاچه ارومیه بزرگترین سطح آبی کشور ایران بوده که مابین دو استان آذربایجانغربی و شرقی قرار دارد. میانگین طول آن بطور تقریب 140 کیلومتر و پهنای آن بین 16 الی 63 کیلومتر متغیر است. وسعت دریاچه ارومیه براساس عکس های ماهواره ای در سال 1369 خورشیدی/ 1990 میلادی معادل 5263 کیلومتر مربع برآورد شده است. اما مساحت متوسط دریاچه را در حدود 5500 کیلومتر مربع تخمین زده اند. عمق متوسط این دریاچه 4/5 متر و حداکثر عمق 13 متر در شمال دریاچه و حجم تقریبی آن 31 میلیارد متر مکعب می باشد.

دریاچه ارومیه از دو محیط آبی و خشکی تشکیل شده است. پارک ملی دریاچه ارومیه که از اهمیت ویژه ای برخوردار است شامل 102 جزیره بزرگ و کوچک می باشد که مهمترین آنها عبارتند از:

1. جزیره کبودان (قویون داغی) با 3125 هکتار مساحت.

2. جزیره اشک با 1250 هکتار مساحت.

3. جزیره اسپیر با 1250 هکتار مساحت.

4. جزیره آرزو با 800 هکتار مساحت.

5. جزایر نهگانه (محل تخمگذاری پرندگان).

منابع آب دریاچه ارومیه

1- 21 رودخانه دائمی و 7 رودخانه فصلی و 39 مسیل.

2- چشمه های داخل دریاچه.

3- بارشهای مستقیم باران و برف.

ویژگیهای زیستی دریاچه ارومیه

1. حوضه دریاچه ارومیه جزو تقسیم بندی های مرکز تنوع گیاهان « wwf » و « Iucn » قرار دارد.

2. در حوضه اکولوژیکی دریاچه ارومیه 546 گونه گیاهی به ثبت رسیده است. که جوامع گیاهی اصلی عبارتند از: گیاهان شورپسند، گیاهان شن پسند، گیاهان خشکی زی  و گیاهان آب پسند.

3. دریاچه ارومیه شامل انبوه فراوانی از جلبک های سبز – آبی می باشد؛ که تولید این جلبکها اساس زنجیره غذایی را ایجاد می نماید.

4. در حوزه اکولوژیکی دریاچه ارومیه، 27 گونه پستاندار، 212 گونه پرنده، 41 خزنده، 7 گونه دوزیست و 26 گونه ماهی وجود دارد.

5. دریاچه ارومیه زیستگاه گذرانی گروههای بزرگی از مرغان آبزی (بویژه اردکها و مرغان درازپا waders) می باشد. علاوه بر این بزرگترین کلنیهای تولید مثلی فلامینگو در ایران و همچنین بلیکان سفید را پذیرا می شود.

6. دو نوع از پستانداران در معرض نابودی به جزایر پارک ملی دریاچه ارومیه معرفی و در آنجا جمعیت آنها افزایش یافت. این دو نوع پستاندار گوزن زرد ایرانی (Dama mesopotamica) و قوچ و میش ارمنی (Ovis orientalis gimelini) می باشد.

7. مهمترین به مهره آبزی دریاچه ارومیه « Artemia urmiana » می باشد که یک گونه میگوی بومی آب شور است. این جانور از رده سخت پوستان بوده و تأمین کننده غذای بسیاری از گونه های مهم پرندگان (فلامینگو) می باشد.

دریاچه ارومیه که تنها دریاچه شور ایران می باشد. مکان مهم تفریحی و توریستی در منطقه شمال غرب ایران است. این دریاچه سالانه در فصل گرما هزاران مسافر را پذیرا می باشد. به طوری که در بعضی اوقات و بخصوص در روزهای تعطیل در ساحل این دریاچه جا برای سوزن انداختن پیدا نمی شود. اگر چه در سال های اخیر با کاهش آب این دریاچه آب آن عقب نشینی کرده و کویری از نمک به پهنای حدود 300 متر از کیفیت ساحل شنی آن کاسته ولی عشق به این دریاچه از تعداد مراجعه کننده گان آن نکاسته است.

 باید اذعان داشت که دریاچه ارومیه در سال های اخیر روبه نابودی است. چرا که کاهش بارندگی و خشکسالی در 10 سال اخیر و جلوگیری از ورود آب رودخانه ها به این دریاچه باعث کاهش چشمگیر آب این دریاچه شده است و اگر اقدامات اساسی و به موقع در جهت افزایش آب این دریاچه صورت نگیرد. در آینده نزدیک شاهد خشک شدن دریاچه ارومیه خواهیم بود و به دنبال آن بحران خاک ناشی از نمک حاصل از دریاچه جلگه  حاصلخیز ارومیه و دیگر شهرهای اطراف این دریاچه را در خواهد گرفت. گرچه در سال 1390 مسأله خشکی شدن آب دریاچه ارومیه موجب تظاهرات بسیار وسیعی در ارومیه شد و باعث گردید که مجلس شورای اسلامی  این قضیه را پیگری کند. ولی تاکنون هیچ اقدامی اساسی مبنی بر حل مشکل کاهش آب این دریاچه صورت نگرفته است. این درحالی بود که خبر از آوردن آب چندین رودخانه حتی از کشور عراق داده می شد.

اینجانب امیدوارم که مسولان و دوستداران خطة آذربایجان هرچه زودتر دست به کار شده و نسبت به احیای این دریاچه که سمبل آذربایجان است اقدامات لازم را انجام دهند. و اجازه ندهند که کویر نشینانی چون ....... از خشک شدن دریاچه ارومیه خشنود گردند.

با تشکر

محرم سعیدی