مجمع انتخاباتی ایالات متحده آمریکا

مجمع انتخاباتی (به انگلیسی: Electoral college) در حقیقت آخرین مرحله از روند طولانی و طاقت فرسای انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا محسوب می‌شود. انتخابات رئیس جمهور در ایالات متحده آمریکا در حقیقت به صورت دو مرحله ‌ای انجام می ‌شود. مردم در روز انتخابات، از یک سو بطور مستقیم به نامزد ریاست جمهوری و معاون وی رأی می ‌دهند و از سوی دیگر اعضای هیات‌ های انتخاباتی را بر می گزینند.

مقدمه

بر اساس قانون اساسی ایالات متحده آمریکا، تعداد اعضاء هیات ‌های انتخاباتی هر ایالت معادل مجموع تعداد نمایندگان مجلس نمایندگانن ایالات متحده آمریکا و سناتورهای همان ایالت است. هر چه ایالتی پر جمعیت تر باشد، تعداد اعضاء هیات ‌های انتخاباتی آن نیز بیشتر خواهد بود. به همین دلیل نقش ایالت ‌هایی نظیر کالیفرنیا، تگزاس و نیویورک به نسبت ایالت‌ هایی همانند یوتا، وایومینگ و یا مونتانا در انتخاب رئیس جمهور آمریکا به مراتب بیشتر است.

درحال حاضر بیشترین تعداد هیات‌ های انتخاباتی به کالیفرنیا با ۵۵ عضو تعلق دارد و پس از آن تگزاس با ۳۸ عضو در مکان بعدی قرار می‌گیرد. ۸ ایالت نیز به همراه واشینگتن دی سی تنها دارای ۳ عضو هیات انتخاباتی هستند. شهروندان واشنگتن دی سی تا سال ۱۹۶۰ میلادی از شرکت در انتخابات ریاست جمهوری محروم بودند و بر اساس اصلاحیه بیست و سوم اجازه یافتند همانند دیگر شهروندان آمریکایی رئیس جمهور خود را برگزینند.از آنجا که واشنگتن دی سی در کنگره، نمایندة دارای حق رأی ندارد، اصلاحیه بیست و سوم تعداد اعضاء هیات انتخاباتی این شهر را همانند ایالت ‌های کم جمعیت ۳ عضو تعیین کرد.

در ابتدا شیوه انتخاب اعضاء هیات ‌های انتخاباتی به این صورت بود که مجالس قانونگذاری ایالت ‌ها پیش از بر پایی انتخابات عمومی، افرادی را انتخاب می‌کردند و آنان نیز برای تعیین رئیس جمهور رهسپار کنگره ایالات متحده آمریکا در شهر واشنگتن می ‌شدند. اما اکنون این افراد مستقیماً توسط مردم و در روز انتخابات ریاست جمهوری برگزیده می ‌شوند. افراد انتخاب شده که نباید هیچ سمت دولتی داشته باشند، در ماه دسامبر، یک ماه بعد از برگزاری انتخابات عمومی، در کنگره ایالات متحده آمریکا گرد هم جمع می ‌آیند و آراء خود را برای انتخاب رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا به صندوق ‌ها می ‌اندازند.

روند

انتخابات در آمریکا، از طریق رأی غیر مستقیم مردم، انجام می‌ گیرد، اما، مردم هر ایالت به کاندیداهای مورد نظر خود رأی می ‌دهند، هر کسی که برنده اکثریت آرا در آن ایالت شود، تعداد آرای انتخاباتی، آن ایالت را، از آن خود می‌کند و هر کسی که تا دویست و هفتاد رأی انتخاباتی به دست آورد، رئیس جمهور آمریکا قلمداد خواهد شد.

در آمریکا، هر ایالتی تعدادی گزینشگر می‌ گمارد که بعد از انتخابات، به پایتخت‌ های ایالتی سفر می ‌کنند و در مجلس ایالتی رأی خود را، به نسبت آرائی که مردم به کاندیداها داده اند، به صندوق ‌ها می‌ریزند، که در حقیقت، تعداد آرای انتخاباتی آن ایالت، به کاندیدایی که رأی بیشتری به دست آورده، متعلق خواهند کرد. رأی انتخاباتی مشتق از دو عدد است. عدد اول تعداد نمایندگان مجلس فدرال آمریکا، (مجلس نمایندگان) است یا همان «هاوس اف رپرزنتتیو» به اضافة دو سناتور. به فرض، ایالت ویرجینیا سیزده رأی انتخاباتی دارد، که به خاطر یازده نمایندة مجلس و دو سناتور ایالت است. در آمریکا هر ایالتی دو سناتور دارد و بر اساس جمعیت آن ایالت و نظرخواهی ‌هایی که هر دهه انجام می‌گیرد، تعداد نمایندگان مجلس آن ایالت تنظیم می‌شود. به عنوان مثال، در بیست سال گذشته، ایالتی مانند کالیفرنیا، دو سناتور داشت ولی پنجاه و یک رأی انتخاباتی داشت، چون چهل و نه نمایندة مجلس داشتند، اما در حال حاضر، کالیفرنیا پنجاه و پنج رأی انتخاباتی دارد.

به این دلیل که، مردم از ایالات دیگر به کالیفرنیا نقل مکان کردند و در آنجا زندگی می‌کنند و بر اساس تکثیر جمعیت، در آن ایالت، تعداد نمایندگان مجلس کالیفرنیا، بالاتر رفته و بالطبع، تعداد آرای انتخاباتی، آن ایالت، بیشتر خواهد شد. دلیل به وجود آمدن آرای انتخاباتی، این بود که در اوائل به وجود آمدن ایالات متحدة آمریکا، می‌خواستند که ایالات بزرگ، فقط، نتوانند حرف آخر را در انتخاب ریاست جمهور داشته باشند.

یعنی هر ایالتی که جمعیت بیشتری داشته باشد، باعث آن می‌شد که این نامزدها هم، به آنجا فقط سفر کنند و در آنجا با مردم مشارکت کنند، به همین جهت هم هست، که آنها می‌کوشیدند تا این مسئله را از میان ببرند و خواستند که همة ایالات آمریکا بتوانند، نظر خود را ابراز کنند، به همین جهت بود که امروز می ‌بینیم، ایالتی مانند کلورادو با نه رأی انتخاباتی یا ایالت نیکومکزیکو با پنج رأی انتخاباتی، یکی از ایالات کلیدی، در انتخابات ۲۰۰۸، شده‌اند. هر ایالتی فقط دو سناتور دارد، به خاطر اینکه مجلس سنای آمریکا، تنها می‌تواند صد عضو داشته باشد، به دلیل وجود پنجاه ایالت در آمریکا. اما تعداد نمایندگان مجلس است که بر اساس جمعیت، متفاوت خواهد بود.

رأی مردمی

بطور معمول همواره نامزدی که در ایالتی توسط مردم، حائز «رای مردمی» (Popular Vote) بیشتری شده باشد، از سوی هیات انتخاباتی آن ایالت برگزیده می‌شود، هرچند که استثنائاتی نیز در طول دو قرن وجود داشته ‌است. در انتخابات عمومی ماه نوامبر، پس از مشخص شدن میزان « آراء مردمی » هر نامزد در هر ایالت، می‌توان با شمارش تعداد هیات‌های انتخاباتی، نامزد پیروز در انتخابات ریاست جمهوری را شناسایی کرد. اعلام رسمی نتایج انتخابات تا جلسه مشترک مجلس نمایندگان و سنا در ماه دسامبر طول می ‌کشد که در آنجا معاون رئیس جمهور به عنوان رئیس سنا، نتایج آراء هیات‌ های انتخاباتی را برمی‌خوانند و بدین ترتیب رئیس جمهور بعدی ایالات متحده آمریکا بطور رسمی اعلام می ‌شود.

روسای جمهوری اقلیت

دو مرحله‌ای بودن انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا مشکلاتی نیز به همراه آورده ‌است. مهم‌ترین عامل در پیروزی و یا شکست یک نامزد، تعداد آرای مردمی آنان نیست، بلکه میزان کسب آرای هیات ‌های انتخاباتی سرنوشت انتخابات را رقم می ‌زند. هر نامزد برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری از مجموع ۵۳۸ رأی به حداقل ۲۷۰ رأی انتخاباتی نیاز دارد تا بتواند به کاخ سفید راه یابد. به همین دلیل ممکن است فردی با آرای هیات‌ های انتخاباتی بیشتر و آرای مردمی کمتر به پیروزی دست یابد، در حالی که رقیب وی، رأی مردمی بیشتری بدست آورده باشد. تاکنون چندین بار روسای جمهور منتخب بدون آنکه ۵۰ درصد آراء مردمی را بدست آورده باشند، تنها با اتکا به کسب حداقل ۲۷۰ رأی انتخاباتی وارد کاخ سفید شده ‌است. این دسته از روسای جمهورآمریکا را اصطلاحاً « روسای جمهور اقلیت » می ‌نامند.

نقش کنگره در انتخاب رئیس جمهور

پیچیدگی نظام هیات‌ های انتخاباتی هنگامی افزایش می ‌یابد که هیچ یک از نامزدها موفق نشوند حداقل آرای هیات‌ های انتخاباتی را کسب نمایند. براساس قانون اساسی ایالات متحده آمریکا، در چنین صورتی وظیفه انتخاب رئیس جمهور بر عهده کنگره گذاشته خواهد شد. اگر تعداد آرای هیات‌ های انتخاباتی نامزدها برابر باشد، مجلس نمایندگان برای معرفی رئیس جمهور باید تشکیل جلسه دهد. در این جلسه، هر ایالت تنها یک رأی دارد و تفاوتی میان ایالت‌ های پر جمعیت و ایالت ‌های کم جمعیت نیست. بنابراین ممکن است اعضای یک حزب در داخل هیات رأی دهنده به نفع حزب رقیب آرای خود را به صندوق بریزد. اگر آرای انتخاباتی دو نامزد با یکدیگر برابر باشد، انتخابات میان این دو تن صورت می‌گیرد. تاکنون تنها یک بار در تاریخ ایالات متحده آمریکا، رئیس جمهور توسط مجلس نمایندگان برگزیده شده‌ است. در سال ۱۸۲۴ میلادی پس از آنکه چهار رقیب اصلی، هر یک تعدادی از آرای انتخاباتی را به خود اختصاص دادند و امکان معرفی رئیس جمهور منتخب فراهم نشد، مجلس نمایندگان به رأی گیری پرداخت و سرانجام جان آدامز را به عنوان دهمین رئیس جمهور ایالات متحده معرفی کرد. وی درجریان انتخابات عمومی، تنها موفق به کسب ۵/۳۰ درصد آرای مردمی و ۸۴ رأی انتخاباتی شده بود. آندروجکسون با ۱۵ رأی انتخاباتی بیشتر، بدلیل ناکامی در مجلس نمایندگان از آدامز شکست خورد.

در صورتی که در جریان رأی‌ گیری در مجلس نمایندگان امکان تعیین رئیس جمهور فراهم نشود، این وظیفه براساس قانون اساسی به سنا واگذار می‌ شود. در این گام، سناتورها به جای انتخاب رئیس جمهور، معاون رئیس جمهور را انتخاب می‌ کنند و پس از آن در یک روند خودکار، معاون رئیس جمهور به مقام ریاست جمهوری برگزیده می ‌شود. به عبارت دیگر هنگامی که امکان انتخاب رئیس جمهور محقق نشود، سنا معاون رئیس جمهور را معرفی می‌ کند و وی به عنوان جانشین رئیس جمهور، مسئولیت ‌های وی را بر عهده می‌گیرد. در حقیقت این آخرین مرحله از روند بسیار طولانی و طاقت‌ فرسای انتخاب رئیس جمهور است که از انتخابات مقدماتی توسط احزاب آغاز می‌شود و تا معرفی رئیس جمهور منتخب توسط سنا ادامه می‌یابد. در تاریخ ۲۲۰ ساله ایالات متحده آمریکا تاکنون رئیس جمهور توسط سنا انتخاب نشده ‌است.

محرم سعیدی