معاون رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا

 معاون رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا شخص دوم در دستگاه اجرایی کشور ایالات متحده آمریکا است.

مردم ایالات متحده آمریکا در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا، علاوه بر نامزد ریاست جمهوری، انتخاب معاون وی را نیز با رأی خود به نامزد ریاست جمهوری عملاً تأیید می‌ کنند.

بر اساس قانون اساسی ایالات متحده آمریکا، در صورتی که برای رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا مشکلی در ایفای وظایف وی روی دهد، معاون رئیس جمهور، مسئولیت اداره کشور را بر عهده می‌گیرد.

معاون رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا با هواپیمای نیروی هوایی دوم (Air Force Two) سفر می‌ کند.

وظایف معاون رئیس جمهور

معاون رئیس جمهور علیرغم عنوان مهم وی، در قانون اساسی و نظام سیاسی این کشور از نقش عمده‌ ای برخوردار نیست. مقام وی بیشتر تشریفاتی است و در حقیقت منتظر می‌ ماند، تا در صورت بروز مشکل برای رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، جانشین وی شود. به همین دلیل اکثر معاونین روسای جمهور ایالات متحده تأثیر عمده ‌ای بر تاریخ این کشور برجای نگذاشته ‌اند. به استثنا آن دسته از روسای جمهور که جانشین روسای خود شدند و یا توانستند در انتخابات به عنوان رئیس جمهور بعدی به پیروزی برسند، نام دیگر معاونین روسای جمهور در خاطر و یاد ملت آمریکا باقی نمانده‌ است.

تنها مقام رسمی معاون رئیس جمهور بر مبنای قانون اساسی، ریاست وی بر مجلس سنای ایالات متحده آمریکا است. معاون رئیس جمهور رئیس سنا شناخته می ‌شود و اداره جلسات رسمی را بر عهده می‌گیرد. اما همین مقام نیز صرفاً تشریفاتی است. رئیس سنا نمی ‌تواند در رأی گیری‌ های این مجلس شرکت کند، مگر آنکه آرا بطور مساوی میان نمایندگان تقسیم شود و امکان تصویب لوایح وجود نداشته باشد. در چنین صورتی، رأی رئیس سنا سرنوشت ساز خواهد بود و وی می ‌تواند با رأی خود یک لایحه قانونی را به تصویب برساند. معاون رئیس جمهور نیز به صورت مرتب در جلسات سنا شرکت نمی‌ کند و Present Pro tempo که ارشدترین مقام حزب حاکم در سنا می‌ باشد، ریاست جلسات را در غیاب معاون رئیس جمهور بر عهده می ‌گیرد.

انتخاب معاون رئیس جمهور

در جریان انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا، معرفی نامزد معاون رئیس جمهور موجب توازن میان جناح ‌های مختلف سیاسی شده و به افزایش مشارکت عمومی در انتخابات کمک می‌کند . به عنوان مثال، اگر حزبی در یک انتخابات ریاست جمهوری یک نامزد جوان و لیبرال مسلک را از منطقه شمال شرقی کشور برای ریاست جمهوری معرفی کند، سعی می‌شود نامزد معاونت ریاست جمهوری از غرب و با گرایش‌ های محافظه کارانه و با سن بالا انتخاب شود تا در نهایت میان تمایلات متعدد داخل حزب نوعی توازن برقرار گردد. رأی دهندگان نیز با در نظر گرفتن مجموع امتیازات نامزد ریاست جمهوری و نامزد معاونت ریاست جمهوری در انتخابات شرکت می ‌کنند.

پس از پایان انتخابات، موضوع معاونت ریاست جمهوری به فراموشی سپرده می‌شود. در حقیقت تا سال ۱۹۶۷ میلادی قانون اساسی درخصوص معرفی و انتخاب معاون رئیس جمهور در صورت خالی ماندن این سمت مسکوت بود. تا پیش از آن تاریخ، در ۱۶ مورد به مدت مجموعاً ۳۷ سال، کشور فاقد معاون رئیس جمهور بود. با جانشین شدن یک معاون رئیس جمهور به جای رئیس جمهور فوت شده و یا ترور شده، رئیس جمهور جدید معاونی برای خود انتخاب نمی‌ کرد. حتی هنگامی که یک معاون رئیس جمهور فوت می‌کرد، رئیس جمهور ضرورتی برای انتخاب معاون احساس نمی‌ کرد. در نتیجه در تمام این موارد، پست معاونت ریاست جمهوری خالی می‌ماند. تنها پس از ترور جان اف کندی و انتخاب لیندون جانسون به جای وی، نیاز به انتخاب معاون رئیس جمهور جدید احساس شد. جانسون که خود جانشین کندی شده بود دچارحمله قلبی شد و اگر در اثر این بیماری فوت می‌ کرد، ایالات متحده فاقد رئیس حمهور می‌ شد. اگر چه بر اساس «قانون جانشینی رئیس جمهور» مورخ ۱۹۴۷ میلادی در صورت بروز چنین مشکلی، ابتدا رئیس مجلس نمایندگان و در مرحله بعدی President Pro tempone به عنوان کفیل رئیس جمهور انتخاب می ‌شود، اما از آنجا که در زمان حمله قلبی جانسون، هر دوی این افراد سنی بالای ۷۰ سال را داشتند، نگرانی از فقدان معاون رئیس جمهور بیش از هر زمان دیگری احساس شد.

برای جلوگیری از وقوع یک بحران غیر قابل پیش بینی، تصویب یک اصلاحیه جدید قانون اساسی ضروری تشخیص داده شد. در سال ۱۹۶۵ میلادی، کنگره اصلاحیه بیست و پنجم قانون اساسی را به تصویب رساند و با تصویب آن در سال ۱۹۶۷ میلادی توسط مجالس قانونگذاری ایالت ‌ها، این الحاقیه جنبه قانونی به خود گرفت. براساس این اصلاحیه، در صورتی که پست معاونت ریاست جمهوری خالی بماند، رئیس جمهور موظف است فردی را به کنگره ایالات متحده آمریکا معرفی کند و با تصویب اکثریت آراء هر دو مجلس، وی به عنوان معاون رئیس جمهور برگزیده می‌شود. نخستین فردی که بر اساس این اصلاحیه به عنوان معاون رئیس جمهور انتخاب شد، جرالد فورد بود. در جریان ماجرای رسوایی واترگیت، اگینو پیش از نیکسون استعفا کرد و نیکسون، فورد را به عنوان جانشین وی برگزید. اگر اصلاحیه بیست و پنجم در سال ۱۹۶۷ میلادی به تصویب نرسیده بود، ۷ سال پس از آن، استعفای نیکسون، رسوایی واترگیت را به یک بحران قانونی تبدیل می‌کرد.

معاونان روسای جمهور در گذز زمان

از میان ۴۷ معاون رئیس جمهور که از زمان جرج واشینگتن تاکنون ریاست سنا را در دست داشته ‌اند، تنها جان آدامز نخستین معاون رئیس جمهور ایالات متحده بیش از دیگران در فرایند رأی گیری در سنا شرکت کرده ‌است. وی در طول ۸ سال ریاست بر سنا، ۲۹ بار از حق قانونی خود برای شرکت در رأی گیری ‌های سنا استفاده کرد، در حالی که دیگر معاونین روسای جمهور حتی نتوانسته‌اند در ۲۰۰ سال گذشته به رکورد وی نزدیک شوند.

در طول بیش از ۲۰۰ سال گذشته، ۱۴ تن از ۴۶ معاون رئیس جمهور توانستند بر صندلی ریاست جمهوری تکیه زنند. این افراد عبارت‌اند از: جان آدامز، توماس جفرسون، مارتین ون بورن، جان تایلر، میلارد فیلمور، اندرو جانسون، چستر آلن آرتور، تئودور روزولت، وارن گامالیل هاردینگ، هری ترومن، ریچارد نیکسون، لیندون بنیز جانسون، جرالد رودولف فورد و جورج هربرت واکربوش. از این تعداد نیز تنها تایلر، فیلمور، آندره جانسون و فورد بدون کسب آرای مردمی و صرفاً در اثر در گذشت و یا استعفای رئیس جمهور قبلی به قدرت رسیدند.

محرم سعیدی